ANALYSE – Niet alleen de Nederlandse jaren-tachtig-nostalgie minnende televisiekijker kijkt uit naar aankomende vrijdag. Ook de leidinggevenden van Netflix zullen de première van het laatste deel van het vierde seizoen Stranger Things handenwrijvend tegemoet zien.

Want het eerste deel van seizoen vier groeide na de lancering eind mei uit tot een van de best bekeken series op de streamingdienst. Tussen 27 mei en 21 juni keken gebruikers in totaal 883,3 miljoen uur naar de tieners uit het fictieve Amerikaanse stadje Hawkins. Dat is meer dan het meest recente seizoen van de in een kostuumdrama verpakte boeketreeks Bridgerton (ruim 627 miljoen kijkuren), maar nog altijd wel minder dan het dystopische Squid Game (1,6 miljard kijkuren).

Toch zal het Stranger Things waarschijnlijk lukken om in de buurt te komen van het record van de Zuid-Koreaanse concurrent. Alleen al omdat de twee nieuwe afleveringen die op 1 juli beschikbaar komen op Netflix, respectievelijk 1 uur en 25 minuten en 2 uur 30 minuten duren. (Het eerste deel van het seizoen was een kleine 9 uur, tot het milde chagrijn van veel televisierecensenten).

'Oh god, deze afleveringen zijn wel erg lang'

Volgens de makers van Stranger Things, broers Matt en Ross Duffer, zijn de nieuwste twee afleveringen zo lang "omdat we ze nergens goed konden opbreken". Tegenover Insider legden ze uit dat het niet hun bedoeling was om het hele seizoen "supersized" te maken. Het was iets waar ze bij het monteren pas achterkwamen. "Toen pas realiseerden we ons: oh god, deze afleveringen zijn wel erg lang", zegt Ross Duffer.

Maar benadrukken de Duffer-broers, uiteindelijk dwong het ritme van de show en de verschillende verhalen ze ertoe om de lengtes te behouden. "Je kijkt naar een aflevering en dan zie je geen enkele mogelijkheid om er vijftien minuten uit te knippen", legt Matt Duffer uit. "Structureel gezien beslaat het verhaal een jaar, bestaande uit vier grote verhaallijnen. En ieder van die vier heeft per aflevering drie tot vier ontwikkelingen. Dus ze bouwen per verhaal allemaal naar een bepaald punt toe".

Netflix maakt kijkcijfers openbaar

Netflix zal de Duffer-broers geen strobreed in de weg gelegd hebben om Stranger Things korter te maken. Sinds vorig jaar november houdt de dienst wekelijks de (afgeronde) kijkcijfers bij. Naar eigen zeggen om 'transparanter' te zijn voor de buitenwereld, want voorheen wilden de woordvoerders nooit kijkcijfers vrijgeven.

Maar waar deze 'glasnost' - als we in de Koude Oorlog-sfeer van Stranger Things willen blijven hangen - nog belangrijker voor is, is het oppoetsen van de cijfers en prestaties van Netflix.

"Met een show waarbij de streamer zeker weet dat de meeste kijkers alle afleveringen zullen kijken", schrijft televisierecensent Alan Sepinwall bij Rolling Stone, "betekenen langere afleveringen dat 'het aantal gekeken minuten'-meetpunt stijgt. En daar wordt het Netflix-algoritme blijer van. En op dit moment kan Netflix alle positieve data gebruiken die het kan krijgen."

Geen Stranger Things-effect

Op donderdag 23 juni ontsloeg Netflix 300 werknemers, nadat het in mei al 150 personeelsleden de deur wees. Want hoewel Stranger Things honderden miljoenen kijkuren genereerde, kon het de druk op de financiële resultaten van de streamingdienst niet wegnemen.

Twee weken na de release van de show verlaagde beleggingsadviesbureau Benchmark zijn advies voor het aandeel Netflix zelfs van 'houden' naar 'verkopen'.

Op de beurs heeft Netflix het dit jaar al maanden zwaar: de aandelenkoers van Netflix is sinds het begin van het jaar met bijna 70 procent gedaald.

Na een eerste klap in januari volgde een tweede afwaardering op de beurs in april, toen de streamingdienst bekend maakte abonnees te hebben verloren in het eerste kwartaal van dit jaar. En sindsdien is de koers niet hersteld. De lancering van het vierde seizoen van Stranger Things heeft dus niet geleid tot hernieuwd enthousiasme van beleggers voor het aandeel Netflix.

Ontslagen Netflix bij creatieve afdelingen

Het gros van de ontslagen die de afgelopen maanden vielen, zijn op de afdelingen gevallen waar nieuwe content ontwikkeld wordt. Dat is geen goed signaal naar de buitenwereld. Immers: een van de redenen waarom Netflix momenteel kijkers verliest aan Apple, Disney+, HBO Max en Amazon is het gebrek aan nieuwe verrassende series en films en een overvloed aan middelmatige content.

Ook rond de andere streamingdiensten zweeft de vraag of ze niet teveel sequels, prequels en spin-offs produceren rond al bestaande films en shows - zoals Star Wars, Marvel, Game of Thrones, The Walking Dead en Breaking Bad.

Netflix is van plan minder geld te investeren in dure 'ijdelheidsprojecten', zoals misdaaddrama The Irishman van Martin Scorsese, en meer in blockbusters als Red Notice, The Adam Project en Don’t Look Up. Dit kan ook betekenen dat Netflix ook goedkopere, maar tegelijk minder lucratieve art house-achtige producties zal schuwen ten faveure van deze popcornfilms.

Met reclamemodel loopt Netflix risico van kannibalisatie op betalende abonnees

De zoektocht van Netflix naar groei en omzet heeft er ook toe geleid dat het bedrijf een van de fundamenten onder het eigen streamingmodel aanpast: naast abonnees, wil Netflix ook reclame introduceren. Volgens The New York Times denkt de streamer dat het op jaarbasis een miljard dollar extra kan omzetten als het een goedkoper abonnement aanbiedt met advertenties.

Maar dat prijskaartje komt met veel haken en ogen, denken experts in de Amerikaanse krant. Want verdienen de contentmakers in dit nieuwe model ook mee aan de advertentie-inkomsten, zoals gebruikelijk is bij netwerktelevisie? En krijgt Netflix hiermee echt meer nieuwe gebruikers?

De kans is groot, volgens analisten van de bank Wells Fargo, dat bestaande gebruikers juist overstappen naar dit goedkopere abonnement. Zij voorspellen dat het advertentie-abonnement in 2025 100 miljoen gebruikers zal krijgen. Maar daarvan zullen maar 16 miljoen nieuwe abonnees zijn, de rest zal overgestapt zijn van het reclamevrije model en dus minder betalen.

Dit 'innovatieve' abonnementenmodel van Netflix komt dus met de nodige afbreukrisico's. Misschien loont het voor de streamer om even stil te staan en te bedenken wat het wil zijn, en het vrijwel zekere succes van de nieuwe Stranger Things-afleveringen af te wachten.

Lees ook: Het vierde seizoen van hitserie Stranger Things komt uit: kan dat Netflix een nieuw impuls geven?